LUMİNOL
Lüminesans olayına bakıldığında uyarılmış atom veya molekül kararsız haldedir
ve temel haline dönmek ister. Temel haline dönmek için de fazla olan enerjisini
atmak ister. Bu fazla enerjinin bir kısmını ya da tamamını ışık saçarak atabilir.
İşte lüminesans ışık saçılması olayının genel adıdır. Lüminesansın oluşum
kaynaklarına göre çeşitleri vardır.
Lüminesans türleri nelerdir?
Elektroluminesans: Uyarılma enerjisi elektrot tepkimesinden sağlanır.
Biyolüminesans: Biyolojik olaylarda gözlenen lüminesans olayıdır.
Fotolüminesans: Uyarılma atom veya molekülün fotonları absorblaması sonucu
gerçekleşen ışık emisyonuna denir. Tribolüminesans: Kristalin kırılması veya
sürtülmesi sonucu ışık yayılması.
Katotlüminesans: Katot ışınlarına maruz kalma sonucu oluşan enerji.
Termolüminesans: Maddenin ısıtılması ile oluşan ışımanın ölçülmesi
yöntemidir.
Kemolüminesans: Uyarılma enerjisinin kimyasal tepkimeden sağlanması
olayıdır. Kemolüminesansa örnek olarak luminol örnek verilebilir.
Luminol günlük yaşamımızda pek karşılaşmadığımız bir kelime. Ancak polisiye
dizi ve film izleyenlerin sık sık karşılaştığı bir sahnenin başkahramanı.
Hangi sahne olduğuna gelirsek eğer bir cinayet şüphesi varsa olay yeri inceleme
ekiplerinden uzmanlar tarafından etrafın karartılıp belirli yerlere bir kimyasal
sıkarlar ve hemen ardından bu alanlarda mavi bir ışıldama belirir. Bu belirti
orada kanın bulunduğuna dair bir işarettir. Yani cinayet şüphesinin olduğu bir
olayın aydınlatılmasının ilk adımıdır.
Luminol için aklımızda bir resim oluştu ise bu molekülün biraz daha geçmişine
bakarak kendisini aydınlatmasına ne dersiniz?
Luminol ilk olarak Almanya’da sentezlenmiştir. Teknik adı
3-aminofitalhidrazit molekül formülü C:8 H :7 N:3 O:2 dir. Katı halde ve toz şeklinde
bulunur. Rengi sarıdır. Adli olaylarda kullanımı 1937 yılında gündeme gelmiştir
ancak 1942 yılında bilim insanlarının önerisi ile adli olaylarda kanın tespiti için
kullanılması önerilmiştir.
Uyarılmış halden temel hale geçerken belli bir miktar enerji vermesi
gerekmektedir. Kimyasal olaylarda bu enerji verme olayı ışık yayma şeklinde
gerçekleşir. İşte luminolün mavi ışık yayması kemolüminesans olmasından
kaynaklıdır.
.
Luminol kullanım amacı ile çok yararlı bir maddedir. Ancak bize kesin sonuçlar
verir mi? Kaynaklara göz atıldığında luminolün kullanım sıralamasında ilk
sırada olmadığı gözlemlenmektedir. Bunun sebebi olarak luminol
kullanıldığında bazı kanıtların yok olduğu ve luminolün başka maddelerle de tepkime vererek ışık saçtığı bilinmektedir. Yani ışık saçtığı yerde kesinlikle kan
vardır diyemeyiz.
Tükürük, pas, gibi maddeler; kayısı, soğan, şalgam, elma gibi sebze ve
meyvelerdeki enzimler; bakır, potasyum permanganat, iyot gibi inorganik
maddeler de luminol püskürtülen bölgede mevcut ise ışıldama
gözlenebilmektedir. Işıldama gözlenen bölgeden alınan örneğin ayrıntılı
incelenmesi ile araştırmalarda yolumuza daha net bir ışık tutmak mümkündür.
Luminolün birkaç eksi tarafı olsa da gizlenmeye çalışılmış delilleri gün yüzüne
çıkardığı gerçeğini değiştiremez. İşte bu yüzden kriminal olaylarda önemli bir
kimyasal olarak yerini almaktadır.
